Mục lục
Zika là gì?
Zika là bệnh do vi rút gây ra, do muỗi Aedes lây lan. Zika cũng có thể lây truyền khi quan hệ tình dục. Nếu bạn đang đi du lịch đến một khu vực có nguy cơ Zika cao, bạn cần phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa như sử dụng thuốc chống muỗi đã được phê duyệt và sử dụng màn chống muỗi. Nếu bạn đang mang thai thì bạn nên tránh hoàn toàn đi du lịch đến các khu vực có nguy cơ Zika vì Zika có thể gây hại cho thai nhi của bạn. Không có phương pháp điều trị Zika, vì vậy điều quan trọng là phải thử và tránh mắc phải nó ngay từ đầu.
Các con đường lây lan của virus Zika
Zika có thể lây lan qua các con đường sau:
Muỗi đốt:
Zika thường lây truyền qua vết đốt của muỗi Aedes Aegypti bị nhiễm bệnh. Loài muỗi này được tìm thấy ở các vùng nhiệt đới và chúng thường đốt vào ban ngày, chủ yếu vào sáng sớm và chiều tối / tối.
Từ mẹ sang con:
Phụ nữ mang thai có thể truyền vi rút cho thai nhi. Điều này có thể xảy ra trong khi mang thai hoặc sinh nở. Mức độ phổ biến của loại lây truyền này hiện vẫn chưa được biết. Virus Zika cũng đã được tìm thấy trong sữa mẹ, mặc dù việc lây truyền thực sự qua sữa mẹ vẫn chưa được chứng minh và Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo lợi ích của việc cho con bú vượt trội hơn bất kỳ nguy cơ tiềm ẩn nào. Trẻ sơ sinh bị nhiễm Zika có thể xuất hiện các triệu chứng như sốt, phát ban hoặc nhiễm trùng mắt.
Quan hệ tình dục:
Vì mọi người thường chỉ có các triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng nên họ không nhất thiết biết mình bị nhiễm bệnh. Bệnh nhân Zika có thể lây nhiễm trước khi các triệu chứng bắt đầu xuất hiện. Trong khi bạn đang ở trong khu vực có nguy cơ cao, hãy thực hành tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su và miếng dán nha khoa và tránh dùng chung đồ chơi tình dục. Sau khi trở về, bạn vẫn cần thực hành tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su trong ít nhất 8 tuần nếu bạn là nữ hoặc ít nhất 6 tháng nếu bạn là nam để ngăn ngừa lây truyền Zika.
Truyền máu:
Ở hầu hết các quốc gia có nguy cơ mắc Zika cao, việc truyền máu thường xuyên được sàng lọc để tìm vi rút Zika. Nếu bạn đang ở một quốc gia có nguy cơ nhiễm Zika và cần truyền máu thì có thể có nguy cơ nhiễm trùng nếu mẫu máu không được xét nghiệm.
Các triệu chứng của Zika là gì?
Nhiều người bị nhiễm vi rút Zika sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào hoặc chỉ có các triệu chứng nhẹ. Các triệu chứng phổ biến nhất của Zika là:
- Sốt
- Phát ban
- Đau đầu
- Đau khớp – cũng có thể có một số sưng như ở các khớp bàn tay và bàn chân
- Mắt đỏ
- Viêm kết mạc
- Đau lưng dưới
- Đau cơ
Các triệu chứng có thể kéo dài vài ngày đến một tuần. Mặc dù bệnh thường nhẹ, nhưng trong một số trường hợp hiếm hoi, nó có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như Hội chứng Gullain-Barre và gây tử vong. Một khi bạn đã nhiễm Zika, bạn có khả năng được bảo vệ khỏi các trường hợp nhiễm Zika trong tương lai vì hệ thống miễn dịch của bạn sẽ có thể xác định và chống lại virus.
Nếu bạn đang mang thai, Zika có thể gây ra dị tật bẩm sinh nghiêm trọng gọi là tật đầu nhỏ – đây là khi đầu của em bé nhỏ hơn bình thường, đây có thể là dấu hiệu cho thấy não bộ không phát triển bình thường.
Zika thường xảy ra ở những khu vực nào trên thế giới?
Nguy cơ nhiễm Zika phụ thuộc vào độ cao của địa điểm bạn đang đi du lịch (tức là bạn đang ở độ cao bao xa so với mực nước biển). Loài muỗi Aedes lây lan Zika thường không sống ở độ cao hơn 2.000 mét, đó là lý do tại sao Zika ít phổ biến hơn ở độ cao lớn.
Các khu vực mà Zika đã được báo cáo cho đến nay là Trung và Nam Mỹ, Bắc Mỹ, Caribê, Châu Á, Châu Úc và Châu Phi. Tuy nhiên, mức độ rủi ro luôn thay đổi.
Zika không xảy ra ở Anh.
Zika được điều trị như thế nào?
Không có phương pháp điều trị Zika, nhưng những cách sau có thể giúp giảm bớt các triệu chứng:
- Còn lại
- Uống nước để ngăn ngừa mất nước
- Bạn có thể hạ sốt và giảm đau bằng thuốc như paracetamol
- Nếu bạn cảm thấy không khỏe sau khi trở về từ đất nước có bệnh sốt rét cũng như vi rút Zika, bạn nên tìm lời khuyên khẩn cấp và ngay lập tức để giúp loại trừ chẩn đoán bệnh sốt rét.
- Nếu bạn đang dùng thuốc cho một tình trạng khác, hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào khác.
- Nếu bạn không khỏe hoặc lo lắng, hãy đến gặp bác sĩ.
- Không dùng aspirin và / hoặc bất kỳ loại thuốc chống viêm không steroid nào khác cho đến khi bạn được bác sĩ chẩn đoán – sốt xuất huyết có thể có các triệu chứng tương tự và những loại thuốc này có thể làm tăng nguy cơ chảy máu
Bạn có thể làm gì để ngăn chặn Zika?
Để giảm nguy cơ mắc Zika, bạn nên cố gắng tránh bị muỗi Aedes đốt. Các phương pháp ngăn ngừa vết cắn hiệu quả nhất bao gồm:
- Sử dụng thuốc chống côn trùng có chứa ít nhất 20% DEET (diethyltoluamide, thành phần hoạt chất phổ biến nhất trong thuốc chống côn trùng) trên vùng da tiếp xúc, sau khi đã thoa kem chống nắng. DEET có thể được sử dụng bởi phụ nữ mang thai hoặc cho con bú với nồng độ lên đến 50%, và ở trẻ sơ sinh và trẻ em trên hai tháng
- Mặc áo sơ mi rộng, dài tay và quần dài để che cánh tay và chân của bạn.
- Xử lý quần áo của bạn với permethrin hoặc mua chúng đã được xử lý.
- Thuốc chống côn trùng không nên được sử dụng cho trẻ sơ sinh dưới 2 tháng. Nếu chúng có chứa một số hóa chất như dầu bạch đàn chanh hoặc para-menthane-diol, thì chúng cũng không nên được sử dụng cho trẻ em dưới 3 tuổi.
- Sử dụng màn chắn cửa bên trong và ngủ dưới màn chống muỗi nếu bạn không ở trong phòng có máy lạnh hoặc màn, hoặc ngủ ngoài trời.
- Không cho phép có nước đọng xung quanh hoặc trong nơi bạn đang ở.
- Sử dụng bao cao su hoặc không quan hệ tình dục khi đi du lịch đến các vùng có nguy cơ cao hơn và ít nhất 8 tuần sau đó nếu bạn là nữ hoặc, nếu bạn là nam trong ít nhất 6 tháng sau đó.